Μέλισσα πρώην Μαλιτσίνα Δήμου Ανατολικής Μάνης

Μέλισσα πρώην Μαλιτσίνα ένα χωριό από τα Μπαρδουνοχώρια 

Φεύγοντας από το Γύθειο ακολουθώντας τις πηγές του ποταμού Σμήνου, αντιλαμβάνεσαι ότι η φύση σε συνεπαίρνει. Ένα μείγμα καλλιεργειών, ελιών, θάμνων και δασικής βλάστησης ντύνει ποικιλόχρωμα το τοπίο της διαδρομής.

Εκεί ξαφνικά συναντάς την αρχιτεκτονική προ τριών – τεσσάρων αιώνων  παρέα με την ιστορία καθώς   συναντάς το τρικάμαρο βυζαντινό Γεφύρι της Στάρας. Στο γεφύρι σώζεται ακόμα το Τελωνείο, που ήταν Συνοριακός Σταθμός της ελεύθερης Μάνης και της Τουρκοκρατούμενης υπόλοιπης Ελλάδας από την εποχή της οθωμανικής κατοχής.

Ως οδηγός σκέφτεσαι… «μα που πάω;», ανηφόρα, στροφές, έφυγες από το επίπεδο της θάλασσας (Γύθειο) και το υψόμετρο μετά από 15 χιλιόμετρα έχει υπερβεί τα 250 μέτρα. Σε μια στροφή, τα πρώτα σπίτια και μετά ένα χωριουδάκι, η Μέλισσα.

Μέλισσα:  Τοπική Κοινότητα που υπάγεται

                 στην Δημοτική Ενότητα Σμύνους                    του Δήμου Ανατολικής Μάνης

Εγγεγραμμένοι κάτοικοι 100 ( μόνιμοι 47)

Η Μέλισσα, αυτό το μικρό χωριουδάκι στους πρόποδες του Ταϋγέτου κτισμένο ανάμεσα σε δύο κορυφές, της Λάκκας και της Δούκας, κατά την εποχή της ακμής της Ελληνικής υπαίθρου αριθμούσε πάνω από 270 κατοίκους που επιβίωναν αρμονικά με το εξαιρετικά  δύσκολο αλλά παραγωγικό γεωγραφικό ανάγλυφο και συντελούσαν καθοριστικά στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη της Ελλάδος.

Σήμερα οι λιγοστοί κάτοικοι, φρουροί του τόπου, ασχολούνται με την συγκομιδή του Εξαιρετικού Παρθένου Ελαιολάδου και εν μέρει με την κτηνοτροφία, ενώ πολλοί λίγοι είναι στελέχη υπηρεσιών που εδρεύουν στην ευρύτερη περιοχή.

Μπαίνοντας στο χωριό, συναντάς τα ερείπια του παλιού Επισκοπείου της πάλαι ποτέ Επισκοπής Μαλιτσίνης, στην οποία υπαγόντουσαν όλα τα χωριά της περιοχής.

Το χωριό έχει πολλές φυσικές ομορφιές, ψηλά πλατάνια περιστοιχίζουν φυσικές πηγές και στις λαγκαδιές με την άγρια βλάστηση μπορείς να ακούσεις τα κελαηδίσματα των αηδονιών και των κοτσυφιών.

Το θρησκευτικό συναίσθημα, που χαρακτηρίζει αυτόν τον τόπο αποδεικνύεται περίτρανα από την φροντίδα και την διατήρηση των μικρών αλλά ιστορικών εκκλησιών που κοσμούν περιμετρικά την Μέλισσα.

Όταν περπατήσεις τα σοκάκια, τα καλντερίμια, τα μονοπάτια, τις γειτονιές θα αισθανθείς την αγάπη των κατοίκων για τον τόπο τους. Πλακόστρωτα, διαμορφωμένες πλατείες, ανακαινισμένα σπίτια και μια βρύση με πλατάνια «όλα τα λεφτά»!

Διαβάζοντας την αναλυτική περιγραφή του Παναγιώτη Γραφάκου  και της Δήμητρας Οικονομάκη σας την παρουσιάζω χωρίς ρετούς! Είναι κατατοπιστική:

«Στο σημείο αυτό υπάρχουν δύο πηγές, η Πάνω Βρύση και η Πέρα Βρύση. Η τελευταία, η οποία κτίστηκε στις αρχές του 20^ου αιώνα, ανακαινίσθηκε πρόσφατα (2014), τονίζοντας την ομορφιά του φυσικού τοπίου.

Το χωριό περιστοιχίζεται από πολλά παλαιά εκκλησάκια.

Το εκκλησάκι των Αγίων Πάντων, το οποίο ανακαινίσθηκε πρόσφατα, βρίσκεται στη Πέρα Βρύση. Την ημέρα εορτασμού του, μετά το πέρας της λειτουργίας, οι κάτοικοι απολαμβάνουν  μεζέ και κρασί στην δροσιά των πλατανιών της Πέρα Βρύσης.
Μετά την αναπαλαίωση της εκκλησίας των Αγίων Πάντων αλλά και των υπολοίπων εκκλησιών, πολλοί επισκέπτες επιλέγουν τα εκκλησάκια μας για να ζήσουν σε αυτά, τα μοναδικά για την ζωή κάθε ενός μυστήρια του γάμου και της βάφτισης.

 Άλλωστε ο κατανυκτικός χώρος ντυμένος με τα αγνά και ανεπηρέαστα στοιχεία της φύσης συνθέτουν ένα μοναδικό τοπίο που όλοι μας θέλουμε να στολίζει μοναδικές αναμνήσεις σημαντικών γεγονότων. 

Ο Αη Γιώργης της Πέτρας, που βρίσκεται 500 μέτρα δυτικά έξω απ’ το χωριό, πήρε αυτή την ονομασία  από την τοποθεσία του, αφού είναι κτισμένο κάτω από ένα μεγάλο βράχο. Στη ριζωμιά αυτού του βράχου υπάρχει πηγή, όπου μέσα μπορείς να βρεις καβούρια.

Κατά τον μήνα Σεπτέμβριο, στη γιορτή της Παναγιάς Γιάτρισσας, πιστοί διερχόμενοι πεζοπορούντες μπορούν να ξαποστάσουν στον ίσκιο του βράχου και να δροσιστούν με το νερό της πηγής.

Κατηφορίζοντας ανατολικά ένα παλιό σοκάκι του χωριού, συναντάς σε 1,5 χμ. ένα ακόμα γραφικό ξωκλήσι, τον Άγιο Δημήτριο. Το εκκλησάκι αυτό λειτουργήθηκε ξανά μετά από 40 χρόνια, αφού ανακαινίσθηκε το 2014.

Στο χωριό σώζονται ιστορικά κτίσματα, το παλιό Επισκοπείο, στην είσοδο του χωριού, το πυργόσπιτο των Ροζάκηδων στην πλαγιά της Δούκας και το πυργόσπιτο των Γραφαίων στο κέντρο του χωριού.

Οι δύο αυτές οικογένειες, όπως και πολλές άλλες, συμμετείχαν ενεργά στην κήρυξη πολέμου κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Ένα απ΄τα μέλη της πατριάς των Γραφαίων, ο  Γέωργιος Γραφάκος υπήρξε οπλαρχηγός στη μάχη του Πολυαράβου, το 1826. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην επιστροφή του ,μαζί με τα πολλά λάφυρα είχε μαζί του και μια καμήλα από τον στρατό των Τουρκοαιγυπτίων  του Ιμπραήμ.

Αφήνοντας πίσω το χωριό, μετά την Πέρα Βρύση και ανηφορίζοντας , συναντάς το ιστορικό μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής (Ροϊτσας) ,κτίσμα του 1630. Στον χώρο του μοναστηριού επί Τουρκοκρατίας, έλαβαν χώρα αρκετές συνελεύσεις καπεταναίων της περιοχής.

Εκεί φυλάσσεται η θαυματουργή βυζαντινή εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής, που θα έχει κάποιος την ευκαιρία να την προσκυνήσει την Παρασκευή του Πάσχα.

Κάποια από τα έθιμα του χωριού είναι ο Σταυρός , η Πασχαλιά στα μνήματα και στα σπίτια των κατοίκων και το Φιλί της Αγάπης την Δευτέρα του Πάσχα. Αυτά τα έθιμα υπάρχουν μόνο σε όσα χωριά συμμετείχαν στη μάχη του Κάστρου του Πασσαβά, το 1780.

Την τελευταία δεκαετία υπάρχει ανάπτυξη στο χωριό, χάρη σε κάποιες αλλαγές που έχουν γίνει, όπως οι ανακαινίσεις των εκκλησιών, των πηγών, λιθόστρωτων μονοπατιών και δημιουργίες πετρόχτιστων οικοδομημάτων σε διάφορα σημεία του χωριού.»

…και καταλήγουν…

«Η ιστορική του σημασία, οι φυσικές ομορφιές του και η τοποθεσία του είναι μερικοί απ΄ τους λόγους που αξίζει να το επισκεφτεί κανείς.»

Μέλισσα, ένα από τα χιλιάδες χωριά της Ελληνικής υπαίθρου,

                ένα από τα χιλιάδες χωριά που χάραξαν ζωηρές σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας

                ένα από τα χιλιάδες χωριά που έγιναν μικρότερα με το πέρασμα του χρόνου

                ένα από τα χιλιάδες χωριά που στο παζλ της Ελλάδας είναι κομμάτι...

              …. κι όταν λείψει ένα κομμάτι από το παζλ… το παζλ είναι άχρηστο…